The Church Polity (vernacular)

A Kadumalahan sa Simbahan:
Episcopally Led and Synodically Governed
Rev. Fr. Antonio n. Ablon


Pasiuna:

Si Obispo Maximo Tomas Millamena nagsulat sa dokumento nga “The Basic Ecclesial Character of the IFI: Exploring the Paradigm of the Episcopal Leadership and Synodical Governance in the Iglesia Filipina Independiente”. Tumong niini nga dokumento ang pagtan-aw sa Simbahanong kinaiyahan (ecclesial character) sa Iglesia Filipina Independiente ug sa pagpalawom pa sa pagsabot sa kasamtangang kadumalahan niini o ‘existing ecclesial polity of the IFI’. Iyang gihulagway ang kabililhon sa opisina sa Obispo ug ang ministriya sa pag-atiman sa mga magtutoo nga gitugyan ni Kristo, ang Maayong Magbalantay, diha kanila. (Basaha ang I Peter 5.1-4)
Ang Simbahanong Pangagamhanan magapadayag sa panaglambigitay sa han-ay (order), responsibilidad ug otoridad kalabot sa ministriya sa liderato sa Obispo diha sa Simbahan. Busa, ang kalig-on sa Ministriya sa Obispo ug Simbahanong kadumalaan usa ka mahinungdanong hilisgutanan sa Simbahan ug magahatag og senaryo sa pagsabot, pagpadayon ug pagpalapnag sa ‘institutional’ ug ‘organizational’ nga kabahin sa atong Simbahang-lokal kalabot sa Role of the Diocesan Bishops isip administrador ug magtutudlo sa ilang mga sakop.
Angayan nga atong masabtan ang kadumalahan sa kinatibuk-ang simbahan, ang IFI diha sa atong padayon nga pagpangalagad, sa atong ministriya nga karong tuiga giniyahan sa tema, “Bug-os nga pagtahan sa kaugalingon: Katumanan sa Misyon.”

Ang Kadumalahan sa Simbahan

A. The Church is Synodically Governed
Ang Synodical Governance:
Ang sanglitanan (paradigm) sa ‘Synodically governed’ nga paagi sa pangagamhanan gipadayag diha sa linangkob nga kinabuhi sa komunidad sa mga magtotoo uban ang mga prinsipyo sa hiniusang pagdumala nga maoy gapalihok/gapadagan sa Simbahan. Ang ‘Constitution’ sa atong Simbahan nagapahayag sa ka-importante sa usa ka ‘synod’ o katiguman diha sa linangkob nga kinabuhi sa Iglesia Filipina Independiente pinaagi sa pag-introduce sa ‘General Assembly’ ug sa paglatid sa mga katungdanan niini.

Ang General Assembly:
The General Assembly is the governing body of the Iglesia Filipina Independiente which elects the Supreme Bishop, approves its general programs and policy guidelines and acts upon amendments to the Constitution, Canons, and Articles of Religion (Setion l, Article ll, 1977 Constitution).
Mao kini ang pagsabot sa atong Simbahan sa kahinungdanon ug kahulogan sa ‘General Assembly’ nga gitukod sa usa ka ‘synod’. Usa siya ka ‘essential ecclesial organ’ sa pagtuman sa misyon nga gisalig/gitugyan ni Kristo sa Simbahan, sa pagpabilin sa panaghiusa ug sa mapadayonong pagtoo diha sa mga pagtulon-an sa mga apostoles (through the election of a successor who is the Supreme Bishop and in perfecting its Constitution, Canons and Articles of Religion) ug ang pag-giya sa mga buhat sa mga magtotoo aron matabangan sila sa pagkab-ot/angkon sa kaluwasan (through the implementation of general programs and adoption of policy guidelines).
Ang ‘General Assembly’ mao ang adunay ‘final authority’ sa tanang mga butang nga may kalambigitan sa kinabuhi, kahapsay ug disiplina sa Simbahan. Kini naga ‘operate’ isip ‘governing body’ sa Iglesia Filipina Independiente diin ang mga ‘ordained’ ug ‘non-ordained’ nga mga sakop gilambigit sa pagpalihok o pagpadagan niini. Sa ‘General Assembly’, ang matag simbahang lokal girepresentahan sa ilang Obispo ug mga pinili’ng delegado.
The General Assembly shall consist of all consecrated bishops, two priests in active duty, and three delegates (representing the men, women and youth) elected in each diocese’, (Section 2, Article II, 1977 Constitution)
Adunay usa ka importante kaayo nga gipakita niini, nga aduna nay lehitimo’ng representasyon ang kaparian ug mga layko diha sa ‘governing body’ sa Iglesia Filipina Independiente. Mibiya na kita niadtong mga gutlo nga ang atong Simbahan ‘was essentially governed by the bishop’ ngadto sa usa ka sistema diin giila ang partisipasyon sa atong mga layko ug kaparian. Labaw sa tanan, nagpakita kini sa diwa sa demokrasya diha sulod sa simbahan. Diha sa mga pagdesisyon, ilabi na sa mga temporal matters naga-apil ug adunay dakong tahas ang mga layko nga Makita diha sa ilang representasyon ug pag-apil sa mga katiguman sama sa general assembly ang pinakataas nga decision making body sa simabahan.

Ang Executive Comission:
Ang General Assembly ipahigayon matag tulo ka tuig. Sa sal-ang sa general assembly anaa ang Executive Commission (EXECOM) aron magpadayon sa bulohaton sa pagdesisyon sa simbahann hulip sa General Assembly. Ang EXECOM girpresentahan sa mga pinili nga representante sa tanang sector pinaagi sa General Assembly. Representante sa ka-obispohan, kaparian ug mga layko sa tulo ka mandated sectors. Ang EXECOM adunay regular nga panagtigum nga mahitabo maka-usa sa matag quarter sa tuig.

Ang National Office:
Ang Obispo Maximo isip Chief Executive Officer sa simbahan maoy mag-implementar o magpahigayon nga ang tanang desisyon sa General Assembly ug sa EXECOM maimplementar. Aron matabangan siya niini, anaa ang National Office or Obispado Maximo diin ang Obispo Maximo nag-opisina diha usab magsumikad ang implementasyon sa mga program ug pailisya sa simbahan ngadto sa mga dayosisis.

Ang Diocesan Convention:
Sa nasudnong langkob, ang General Assembly maoy pinakataas nga kalawas sa pagdesisyon ug pagmugna sa programa ug palisiya. Samtang mao kini ang hulagway sa synodical governance sa nasudnong langkob, ang Ang Diocesan Convention maoy iyang dagway niini sa mga dayosisis. Ang Diocesan Convention ipahigayon kausa matag tulo katuig okon ipatawag kini sa Obispo tungod sa panginahanglan ug alang sa kalambuan sa simbahan-lokal. Diha sa dayosis, ang Diocesan Convention mao usab ang pinakataas nga decision making body. Ang Diocesan Convention tambongan sa tag-2 ka sectoral representatives gikan sa tanang kaparokyahan lakip ang tanang klero ug sa kasamtangang Diocesan Council. Ang Diocesan Bishop maoy Chairman ug ex-officio presiding officer sa convention.
Sa atong dayosis sa MOBUCA gi-aprobahan nga himoon ang Diocesan Convention sa matag tuig aron sa assessment sa usa ka tuig nga mission sa dayosis ug sa pagtakda sa program, palisiya ug mga bulohaton sa mosunod nga tuig.

Ang Diocesan Council:
Sa sal-ang sa Diocesan Convention, anaa usab ang Diocesan Council nga maoy magbuhat sa tahas niini. Ang Diocesan Council gerepresentahan gikan sa mga tulo sectors nga pinili sa Diocesan Convention – 5 ka pari, ug tag-2 gikan sa LIFI, WOPIC ug YIFI. Ang Diocesan Bishop maoy Ex-officio Chairman ug presiding officer sa Diocesan Council.
Ang Diocesan Bishop maoy anaay katungod ug katungdanan sa pag-implementar ug pagpahigayon nga mapatuman ang tanang desisyon sa Diocesan Convention.

Ang Parish Convention:
Ang Parish Convention usab mao ang pinakataas nga decision making body sa parokya. Kini pagalangkoban sa tanang klero sa parokya, mga representante sa mga kapilya ug sa kasamtangang Parish Council. Isip basic unit sa simbahan-lokal nga mao ang diocese, ang Parish Convention mag-agad ug ikonsidera niini ang mga palisiya ug programa ug mga desisyon sa Diocesan Convention diha sa iyang pagmugna og mga pamaagi aron ang Diocesan Program mapahitabo okon ma-implementar diha sa parokya. Pinaagi niini mapakita sa parokya ang iyang pagkahiluna ug isip kabahin sa dayosis. Ang programa nga himoon sa parokya maoy tubag ug particularization sa Diocesan Program Thrust. Sa sal-ang sa parish convention, ang parish council maoy magbuhat sa tahas sa convention. Ang Parish Council langkoban sa tag-3 ka representante gikan sa LIFI, WOPIC ug YIFI ug sa Kura Paroko nga maoy ex-officio Chairman ug Presiding Officer.

B. The Church is Episcopally Led
Ang Episcopal Leadership: Sa makausa pa, diha sa sentro sa atong kinaiyang ‘synodical’, atong makita ang kahinungdanon nga gihatag sa ministriya sa mga Obispo sa ilang pagpatuman sa kadumalaan sa misyon, sa pagpanudlo sa pagtuo, sa pagpangulo sa pagsimba ug ang pagsaulog sa mga sakramento, ug sa paghambin sa hiniusang disiplina ug sa pagpalambo sa ‘general ministry’ inubanan sa kaparian ug sa mga pinili’ng mga layko (ex. Kaabag, Council leaders, etc.) sa pagpasabot sa kinabuhi ug pagsaksi sa Iglesia Filipina Independiente. Kini nagapakita’g kahulogan sa atong sunod nga simbahanong kadumalaan (ecclesial polity) nga nagahatag og kamahinungdanon sa ‘episcopally-led’ nga aspeto sa atong sanglitanan.

Ang Obispo Maximo:
Ang ka-importante sa ministriya sa liderato sa Obispo (Episcopal leadership) diha sa Iglesia Filipina Independiente gipadayag sa paagi diin ang Obispo Maximo giila pangulo diha sa ‘General Assembly’. Ang ‘Constitution’ klaro nga naghisgot mahitungod sa hataas nga katungdanan sa Obispo Maximo sa ‘General Assembly’ ug sa tibuok Iglesia Filipina Independiente.
‘The Supreme Bishop is ex officio the Presiding Officer of the General Assembly.’ (Section 4, Article II, 1977 Constitution) ‘Leadership in the Church is vested in the Supreme Bishop who is the Spiritual Head. Chief Pastor, and the Chief Executive Officer of the Church.’ (Section 1, Article III, 1977 Constitution)
Ang Obispo Dayosisano:
Ang Iglesia Filipina Independiente usa ka ‘hierarchical’ sa iyang kinaiyan’g ‘institutional’; bisan pa sa iyang pagka-simbahanong kinaiyahan isip katawhan sa Diyos. Nagpasabot nga kini naghupot sa ‘hierarchy of the holy orders’ nga gihan-ay sa ‘threefold ministry’ sa mga Obispo, mga pari ug mga diyakono. Sa iyang ‘institutional’ nga han-ay, ang hirarkiya naglakip sa tanang klase ug rangko sa cleriko nga nagrepresentar sa otoridad sa estraktura sa Simbahan nga gitawag usab og ‘ecclesiastical authority’ sa Simbahan.
Gani, diha sa institutional nga estraktura nga pangagamhanan sa Simbahan, ang ministriya sa Obispo nagkupot og prominente’ng bili sa pagkamahinungdanon sa iyang katungdanan sa paghupot sa ministriya sa pagkamagbalantay diha sa magsisimbang komunidad. Atong gidayeg ang kamahinungdanon sa liderato ug ministriya sa kaobispohan. Mao kini ang pag-ila nga sa atong hiniusang pagkinabuhi, pagtuo ug pagsaksi isip Simbahan, ang opisina ug ministriya sa Obispo nagapakita sa kamahinungdanon ug kamapuslanon niini. Ang opisina ug ministriya sa Obispo mao ang sentro sa panaghiusa, nagabantay sa pagtoo (faith) ug nangulo sa misyon sa Simbahan. Nagaandam kini’g katunhayan uban sa dili mabalhing kinaiyan sa Simbahan sa mga apostoles, ug nagpadayag sa pagkamatinud-anon sa Simbahan ug pagsunod niini sa apostolikanhong pagtoo ug pagsaksi nga nahigamut sa pagka-Ginoo ni Kristo. (cf; On Being A Bishop, J R Wright, 1983 BEM Document, WCC, 1993).
Ang pagka ‘episcopally led’ sa atong Simbahan dayag kaayo sa pamaagi nga ang mga Obispo giila isip ‘chief executive officer’ ug ‘spiritual leader sa diocese’. (Section 10, 1977 Canons). Ang ministriya sa liderato sa mga Obispo tataw kaayo diha sa konteksto sa Simbahang Lokal ug ang pagkamahinungdanon niini nagasandig diha sa ministriya sa pagkamagbalantay

Ang Kagahum sa Obispo:
Ang 1977 Constitution nagatala sa mga responsibilidad sa mga Obispo isip pangulo ug giunsa pagpatuman ang ministriya sa pagkamagbalantay diha sa nagkadaiyang mga bulohaton diha sa mga simbahang lokal. Pipila lamang ang mga mosunod nga magpakita nga ang liderato sa Obispo gipatuman ug gipakita sa komunidad sa mga magtutoo sa simbahang lokal.
· Ang kagahum sa Obispo sa pagpahibalo ngadto sa mga magtutoo mahitungod sa kasamtangang kahimtan sa simbahang local:
‘The bishop visits the entire diocese at least two times a year and submit his report to the Obispo Maximo not later than one month from such a visit.’ (Section 12, Chapter III, Canons); ‘The bishop shall submit an annual report to the Obispo Maximo, giving account on the works…’ (Section 14, Chapter III, Canons). Isip maoy pangulo sa simbahan-lokal katungdanan ug katungod sa Obispo ang paglibot sa mga parokya ug pagsusi sa kahimtang sa iyang ginsakopan. Ang kalambuan ug kahuyangan sa kaparokyahan aron nga human kini matun-I matabangan ang mga parokya sa pagpadayon sa gimbuhaton sa misyon.
Ang kagahum sa Obispo sa pagdumala sa tanang kalihukan sa diocese:
‘The bishop has the right to appoint or transfer a parish priest within his diocese.’ (Section 4, Chapter 4, Canons). Ang Obispo lamang ug wala na’y lain pa ang adunay katungod ug katungdanan sa pagtudlo ug pagbalhin sa usa ka pari ngadto ug gikan sa laing parokya sulod sa dayosis. Sa personnel management sa usa ka Obispo nakasandig ang paghukom kon kinsa nga pari ang angayan sa matag parokya subay sa nakita niya nga kahimtang ug panginahanglan niini ug sa kapasidad ug kahimtang sa iyang kaparian.
Sa laing bahin, ang General Assembly nag-aprobar sa iskema nga national Syncronized clergy reshuffling. Gisugdan kaniadtong Mayo 2003 ug sa matag 5 ka tuig. Nagpasabot kini ang ang tanang dayosis mag shuffling sa kaparian niini matag lima ka mga katuigan. Sa atong dayosis, nag-implementar na usab kita niini kaniadtong Hunyo 1, niining tuiga – ikaduhang higayon na kini nga implementasyon dinhi sa atong dayosis subay niini nga palisiya.

Ang Uban pang kagahum sa pagdumala:
‘The bishop has the final decision on appeals regarding religious matters as decided by the parish council. (Section 23, Chapter 4, Canons). Ang pari maoy alter ego sa Obispo diha sa parokya. Apan kon adunay desisyon ang parokya mahitungod sa religious matters nga adunay pagsupak sa mga tao o pipila ka mga tao mahimo kining ipadangat sa buhatan sa Obispo kang kinsang desisyon final na. Mao na ang masunod.
‘The bishop has the right to certify as to the creation of the auxiliary or coadjutor in his diocese.’ (Section 28, Chapter 3, Canons); The functions of the auxiliary or coadjutor bishop are determined by the bishop.’ (Section 29, Chapter 3, Canons); ‘The bishop has the right to authorize the Vicar General to assume his powers during his absence.’ (Section 32, Chapter 3, Canons); ‘The bishop approves the election/choosing of a domestic prelate.’ (Section 37, Chapter 3, Canons).
Subay sa panginahanglan ang Obispo adunay katungod sa pagbuhat sa usa ka auxiliary okon coadjutor bishop nga mag-abag kaniya sa iyang bulohaton sa diocese. Mahimo usab siyang magtudlo og usa ka opari nga mahimong vicar sa diocese sa dihang wala kini siya sa diocese okon kini panginahanglanon diha sa pagdumala niya sa simbahan-lokal. Gikinahanglan usab ang pag-aprobar sa Obispo sa pagpili sa usa ka Domestic Prelate nga mag-abag kaniya diha sa iyang sacramental functions sama sa sakramento sa confirmacion.
‘The approval of the bishop is required before a property (real) is disposed in his diocese.’ (Section 1, Article 8, Constitution). Isip Chief Executive Officer, gikinahanglan ang pagtugot sa Obispo kon adunay mga real properties nga ibaligya diha sulod sa iyang diocese, diha sa mga parokya.
‘The bishop has the right to approve whether a priest, deacon or administrative staff can get employment outside the Church.’ (Section 16, Chapter 1, Canons). Ang tanang klero expected nga magtahan sa tibuok panahon diha sa misyon sa simabahan, busa kon adunay mang-empleyo gawas sa simbahan gikinahanglan gayud ang pagtugot sa Obispo. Ang Obispo magdeterminar kon angayan ba nga nga kahatagan sa panugot ang maong klero. Kinahanglan nga dili maapektohan ang iyang tahas sa sulod sa simbahan sa mao’ng trabaho nga iyang pagasudlan.
The bishop approves the formation of a new parish with the SCB.’ (Section 1, Chapter 4, Canons). Ang pagmugna sa usa ka misyon ug parokya nagpaila sa paglambo sa simbahan apan nagkinahanglan kini sa pag-arobar sa Obispo ug sa Supreme Council of Bishops. Angayan nga ang pagmugna niini nagasubay sa mga patakaran nga gitakda sa simbahan.
· Ang kagahum sa obispo sa pagtudlo/pagpahiluna sa usa ka tawo aron sa paghatag kaniya’g katungod sa boluhaton nga isangon kaniya:
‘The bishop has the right to appoint a vicar and/or vicar general; whose functions have to be determined by the diocesan bishop.’ (Section 30, Chapter 3, Canons)
‘The bishop is required to create a liturgical committee for his diocese, and appointing the people or members thereof.’ (Section 6, Chapter 2, Canons). Ang liturhiya ug musika sa simbahan maoy naghatag sa ka solemni sa pagsimba sa katawhan. Angayan kining palambuon ug atimanon aron mahiuyon sa doktrina ug baruganan sa simbahan ug mahimong haum sa kahimtang sa katawhan. Aron mahitabo kini, ang Obispo gikinanghalan nga magtukod sa liturgical committee. Dinhi sa diocese natukod na ang Committee on Liturgy and Music.
· Diha sa kagahum sa pagdumala sa Obispo aron sa pagsuta nga ang iyang kaparian ug ang ubang mga opisyales sa diocese nagabuhat sa ilang tagsa-tagsa ka mga katungdanan:
‘The bishop visits to the diocese at least two times a year. (Section 12, Chapter 3, Canons)
All priests and deacons in change of parishes shall report annually to their bishops, giving account of their work, funds received from all sources and disbursed for all purposes.’ (Section 8, Chapter 4, Canons). Isip Chief Executive Officer, ang Obispo maoy General Manager diha sa simbahan-lokal (diocese) busa angayan lamang nga ang iyang kaparian (nga maoy managers) sa mga kaparoyahan maghatag usab sa report ngadto sa Obispo.
· Ang kagahum sa Obispo diha sa pagpamunoan, o ang iyang gahom sa pagpatuman ug kadumalaan sa Constitution and Canons:
‘Civil possession of the church is invested in the Obispo Maximo with the diocesan bishop as his deputy and, thus, questions arising between the members of the Church or between the priest or bishop and laymen involving possessions or ownership of either land or church should be taken to the Obispo Maximo whose decision is final.’ (Section 11, Chapter 12, Canons)
‘The bishop shall be the chief executive and spiritual leader in the diocese.’ (Section 10, Chapter 3, Canons)
‘The bishop has the right to call a diocesan synod to consider importance and interest to the clergy and people of the diocese.’ (Section 15, Chapter 3, Canons)
‘The bishop has the right to call a diocesan convention for any purposes stated therein.’ (Section 17, Chapter 3, Canons)
‘The bishop has the right to act as ex-officio chairman or presiding officer of the diocesan council.’ (Section 20, Chapter 3, Canons)
‘Charges against a priest or deacon shall be lodged with the diocesan bishop with the power to create an ad hoc ecclesiastical tribunal after determining whether there is a prima facie evidence existing.’ (Section 6, Chapter 5, Canons). Kini nga probisyon sa atong pamalaod nagapakita sa paghatag bili sa disiplina ug kahapsay sulod sa simabahan. Ang Obispo isip maoy amahan sa simbahan angayan nga masayud sa kasaypanan sa iyang mga anak (ilabi sa klero) ug ipahigayon ang tanan alang sa pagtunhay sa kahusayan ug kahapsay dinhi niini nga katilinaban (cf.Roma 14:40).
‘The bishop has the right to review the decision of the diocesan ecclesiastical tribunal. His decision is final if not appealed within one month to the SCB.’ (Section 7, Chapter 5, Canons)
Pipila lamang kini sa mga buhat sa ministriya sa pagdumala nga nagpakita sa kabililhon sa ‘episcopal leadership’ diha sa Simbahan Lokal. Kini nga mga katungdanan sa pagdumala nagpakita nga diha sa Simbahan Lokal ang Obispo gikinahanglan nga magapadayag, mabalantayon ug mag-alagad alang sa kahiusahan sa komunidad sa magtutoo.
Mao nga ang ‘threefold office sa Obispo, pagtudlo, pagdumala ug pagbalaan, sama sa prophetic, kingly ug priestly nga kinaiyahan sa katawhan sa Diyos, mahatagan lamang og tukmang pagdayeg diha sa kahimtang sa Simbahang Lokal.
Ang Iglesia Filipina Independiente nagapahayag nga ang ministriya sa Obispo dili gayud mahimulag sa komunidad sa magtutoo sa Simbahang-lokal.
‘Episcopal ministry is a ministry that is exercised in service to the ecclesial community, it is of fundamental importance in the life of the local and universal Church, being the ministry of pasturing and building up God’s people.’
Ang mga Obispo ug ang simabaha-lokal: Supreme Council of Bishops ug ang Regional Conferences:
Ang pahayag sa dokumento nga ‘Rediscovering the Local Church’ nagtagik sa maong pagpamatuod sa ‘episcopal leadership’:

‘Bishops, collegially sharing the ministry of oversight in the Iglesia Filipina Independiente with the primacy of the Obispo Maximo, bear the fullness of ministry and serve the unity, continuity and communion of the local churches.’ (Statement on Rediscovering the Local Church, 2000)
Ang mga Obispo nga maoy nangulo sa mga simbahan-lokal, mao ang principal nga tigahatag/tagdumala sa sakramento sa Ordinasyon, ug kanila nagagikan ang kagahum/otoridad sa pagpangalagad sa mga pari ug diyakono (klero). Dugang niinin, ang Obispo usab mao ang aduna’y dakong katungod ug siya lamang gayud, sumala sa pamalaod sa simbahan ang magpahuiluna ug pagbalhin sa pari ngadto ug gikan sa usa ka parokya.
Ang mga Obispo nagahimo sa ilang ministriya sa pagdumala ingon nga personal, nanagkauban (collegial) ug komyunal nga paagi. Kini Makita sa responsableng pagdumala uban sa mga ka-obispohan, kaparian-diyakono ug mga layko (katawhan) sa simbahan. Kini nga panaglambigitay sa pagpangalagad maoy timaan sa batakang panaghiusa sa kinabuhi sa tulo ka persona nga Diyos – ang Amahan, ang Anak u gang Espiritu Santo. Ang pagpangalagad sa Obispo adunay pundamental nga pagka-bililhon sa kinabuhi sa simbahan-lokal ug sa kinatibuk-ang simbahan, isip ministriya sa pag-atiman (pasturing) ug pagpalambo sa katawhan sa Diyos alang usab sa kahapsay sa pagkinabuhi diha sa simbahan.
· Ang Simbahan-lokal maoy nataran sa misyon:
Ang Iglesia Filipina Independienta nagaila ug nagpadayag nga kini kabahin sa yunibersal nga Simbahan ni Kristo. Ang IFI maoy manipestayon sa unibersalidad dinhi sa atong nasud sa Pilipinas ug sa tanang dapit anaa Makita ang atong simbahan. Ang dayosis usab mao ang simbahan-lokal diin Makita ang kahingpita sa minitriya pinaagi sa Obispo. Ang simbahan-lokal nga mao ang dayosis gilangkoban sa mga kaparokyahan ug mga misyon isip maoy basic units niini. Mao na kini ang kinaiya sa simbahan bisan pa man sa karaang han-ay niini. Ang subling pagpadayag ug paghatag bili sa simbahan-lokal naghimo ug nagapakusog sa atong pag-ila nga ang dayosis mao ang nataran sa misyon ug pagpngalagad sa Iglesia Filipina Independiente, ug nagpatunhay sa kabililhon sa ministriya sa Obispo sa atong simbahan, nga kauban sa mga klero ug layko nagapakita s apagsaksi ug pangalagad sa atong katoliko ug apostolikong pagtoo.
Ang kahibalo ug pagsabot sa simbahan-lokal maoy magtultol kanato nga ang iskemang sentralisasyon dili pagbag-o sa pamaagi sa pagdumala sa simbahan, sa dayosis. Hinonoa mao kini ang haum nga pamaagi sa pagdumala sa simbahan-lokal. “Ang pundok sa mga magtoo usa ra sa hunahuna ug kasing. Ug wala kanila’y miingon nga siya ra’y tag-iya sa iyang kabtangan, kondili nag-ambitay silang tanan sa tanang mga butang nga ilang gihuptan”. (Mga Buhat 4:32).

Panapos:

Ang atong gipanghisgutan nga mga punto sa unahan maoy pagpakita nga ang sanglitanan o hulmahan sa ‘episcopally led ug synodically governed’ nga kadumalaan o pangagamhanan maoy pagpamatuod nga aduna kini basihanan ug dili langyaw sa estraktura sa atong Simbahan. Ang kahinungdanon nga baruganan sa ‘episcopally led ug synodically governed’ nga paagi sa pamunoan, nga naghisgut ilabina sa buluhaton sa Obispo diha sa hiniusa nga otoridad sa tanang katawhan sa Diyos, makita diha sa panimbahanong relasyon sa pangagamhanan sa Simbahan.
Kining maong pahayag nga ‘episcopally led and synodically governed’ sa simbahanong pangagamhanan nagahatag kanato’g kasigurohan sa Iglesia Filipina Independiente sa mapadayonong pag-ila sa kabililhon sa opisina ug ministriya sa mga Obispo sa ilang pagpangulo sa misyon sa Simbahan, ug usab, ang pag-ila usab sa kabililhon sa participation sa kaparian ug mga layko diha sa kadumalaan sa Simbahan pinaagi sa kagamitan sa usa ka synod o katigoman. Ug tungod niini, masaligon kita aduna gayoy balansi nga resposibilidad ug otoridad sa pagpadayon sa misyon nga gitugyan kanato sa Diyos.
Diha sa simbahan-lokal makita ang katumanan sa ‘episcopally led and synodically governed’ nga kadumalahan sa simbahan. Diha sa pagdumala sa Obispo ug sa pangagamhanan sa mga katiguman (Conventions, councils) gimugna ang hinan-ay nga bulohaton sa pagpangalagad sa simbahan. Makita usab kini diha sa nanga-uyonan nga programa, palisiya patakaran nga gi-implementar sa tibuok simbahan pinaagi sa mga kaparian, mga sector ug tanang katawhan sa dayosis diha sa mga kaparokyahan.
Pinaagi sa sakramento sa bunyag ang tanang sakop sa simbahan nahimong kabahin sa tibuok misyon sa Diyos nga gisangon kanato pinaagi kang Hesu-Kristo. Busa angayan lamang nga ang tanan molihok ug mahimong kabahin sa mga bulohaton sa simbahan nga gilatid sa MOBUCA 2012 diha sa mga pamaagi nga gihan-ay sa mga kaparokyahan. Niining tuiga gihagit kita sa bug-os nga Pagtahan sa atong kaugalingon alang sa katumanan sa misyon.
Gihan-ay ni Rev. Fr. Antonio N. Ablon, the Canon, Pro-Cathedral of the Virgin Mary, Bulua, Cagayan de Oro City alang sa kagamitan sa ipahigayon nga Pre-Convention Orientation of the Leadership Bodies.

References:
1. The Basic Ecclesial Character of the IFI: Exploring the Paradigm of the Episcopal Leadership and Synodical Governance in the Iglesia Filipina Independiente; The Most Rev. Tomas A. Millamena, Gihubad sa Binisaya ni Rev. Fr. Billy F. Valle;
2. Rediscovering the Local Church;
3. Diocesan Centralization Consultative Module;
4. The MOBUCA 2012;